Tentoonstelling

De overzichtstentoonstelling vertelt het Verhaal van Indië in het Nederlands en Engels. In het trappenhuis en de hal van het hoofdgebouw staan 15 en 17 augustus 1945 centraal: de capitulatie van Japan en het uitroepen van de onafhankelijkheid van Indonesië.

De onderneming 1595-1817

De Hollanders komen naar Indië om geld te verdienen. Daarvoor is de Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht. De eerste ontmoetingen met de archipelbewoners verlopen weinig vreedzaam, maar staan aan het begin van een nieuwe samenleving. Op gunstige plaatsen ontstaat een mengcultuur van Europeanen en Aziaten in stedelijke enclaves. Batavia wordt het belangrijkste centrum.

Het wingewest 1817-1914

Economisch gewin, verlichte idealen en militaire expedities kenmerken de 19de eeuw. De ambitie om Indië te ontwikkelen tot een koloniale staat stuit op weerstand bij de inheemse bevolking. De wens om beschaving te brengen staat op gespannen voet met de Nederlandse handelsgeest. De discussie daarover resulteert uiteindelijk in de 'ethische politiek', die tot doel heeft de bevolking door onderwijs te ontwikkelen. Het ontstaan van de Indonesische wens tot zelfbeschikking is daarvan een gevolg.

Het Rijk 1914-1942

Steeds meer Nederlanders vestigen zich in de kolonie. Onderwijs, bedrijfsleven en bestuur worden op moderne leest geschoeid. Het koloniale bestuur voert voor Europeanen de dienstplicht in en er komt een volksvertegenwoordiging. Pioniers exploiteren moderne plantages in de buitengewesten. De economische wereldcrisis en Japanse expansiedrift veroorzaken onrust. Het koloniaal bestuur onderdrukt het opkomende nationalisme. In december 1941 breekt de oorlog uit met Japan.

Oorlog 1942-1945

Japan loopt Nederlands-Indië onder de voet. Drie jaar staat het leven in de archipel in het teken van armoede en onderdrukking. Een kwart miljoen Europeanen wordt geïnterneerd in kampen. Japanners en Indonesiërs nemen hun plaats in. De meeste Europese mannen komen in krijgsgevangenschap en verrichten dwangarbeid in de archipel en ver daarbuiten. Duizenden komen om. De Indonesiërs raken in de ban van het ideaal van een eigen staat. Na het afwerpen van twee atoombommen door de Verenigde Staten geeft Japan zich op 15 augustus over.

Revolutie 1945-1949

Soekarno en Hatta roepen op 17 augustus 1945 de onafhankelijkheid uit. De Indonesische revolutie brengt een periode van chaos, waarin de bewoners van Indonesië hun leven niet zeker zijn. Het Brits-Indische leger is tot eind november 1946 verantwoordelijk voor het gebied. Nederland en de jonge Republiek Indonesië vechten van augustus 1945 tot augustus 1949 op alle fronten een oorlog uit. Velen overleven de confrontatie niet.

Nieuwe grond 1949-heden

De soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 veroorzaakt een grote uittocht: 300.000 Indische Nederlanders verlaten Indonesië. Velen gaan naar Nederland, anderen naar Nieuw-Guinea, Australië, de VS en andere landen. Ondanks een kille ontvangst lukt het de meesten op nieuwe grond in te burgeren. Maar voor velen is de pijn van het verleden nog niet verwerkt. Herkomst en oude ervaringen worden niet vergeten. Het zoeken naar erkenning geeft de Indische Nederlanders een gemeenschappelijke basis.